5 / 5 ( 1 vote )
در این مقاله به بیان مفهوم نیچ مارکت Niche Market می پردازیم. اما قبل از آن بد نیست نگاهی به روزمرگی‌هایمان بیندازیم. این روزها بازار نقل‌قول‌های انگیزشی داغ شده‌است و همه‌ی ما حداقل دو سه بار در روز به چنین جملاتی در شبکه‌های اجتماعی بر می‌خوریم و غالباً از آن‌ها لذت می‌بریم. لطفا ابتدا تصویر زیر را بررسی کنید. به نظرتان چه نقل‌قول‌هایی می‌تواند با این تصویر همراه شود؟
احتمالاً حدس زدید که برای چنین تصویری می‌توان از جملاتی همانند «خاص بمان» یا «تفاوت، نه پستی است نه برتری» و از این قبیل عبارات استفاده کرد تا مفهوم متمایز بودن، خاص بودن و استثناء بودن را به مخاطب رساند.
نیچ مارکت به زبانی ساده بازار آدم‌هایی است که “کمی خاص‌اند” و طبیعتا خواسته ها و علاقه مندی های متفاوتی نسبت به عموم جامعه دارند! در دنیای بازاریابی به چنین بازارهایی اصطلاحاً نیچ (Niche) و به بازار آن‌ها نیچ مارکت می‌گویند.
نیچ مارکت (Niche Market) چیست؟ابتدا یک بازار را در نظر بگیرید؛ مثلاً من بازار پوشاک را ترجیح می‌دهم. این بازار را به بخش‌هایی همانند لباس‌های زمستانی، تابستانی، بهاری و پاییزی تقسیم می‌کنیم. از بین همه‌ی این‌ها ترجیح می‌دهیم روی لباس‌های زمستانی کار کنیم. اما باید تقسیم بازار را ادامه دهیم تا بهتر بتوانیم مخاطبانمان و در نتیجه نیازهایشان را بشناسیم. مثلاْ می‌توان این بخش را به زیر بخش‌هایی تقسیم کرد:
پشمی‌پوشان کت‌پوشان کاپشن‌پوشان رنگی‌پوشان ورزشی‌پوشان سادهپوشانافراد معمولاً وقتی به اینجا می‌رسند و یا کمی بیشتر تقسیم‌بندی را ادامه می‌دهند، یک بخش را انتخاب کرده و برای آن محصول طراحی می‌کنند. اما اگر که به نیچ مارکت‌ها توجه کنند قطعاً با ریسک کمتری می‌توانند پول خوبی به جیب بزنند.
نیچ مارکت‌ها، بازارهایی آنقدر کوچک‌اند که در بخش‌بندی بازار به حساب نمی‌آیند. این کوچک بودن به خاطر همان ویژگی خاص و استثناء بودنشان است. در این مثال، بزرگ‌سایزهایی که علاقه به پوشیدن لباس‌های رنگی دارند، قطعا در دسته‌بندی ما برای تولید لباس قرار نمی‌گیرند؛ چرا که ما برای فروش بیشتر ترجیح می‌دهیم از سایزهای رایج و نرمال استفاده کنیم. در اینجا تکلیف آن بنده خدا که هیکلی درشت دارد چه می‌شود؟
این افراد دقیقاً به خاطر ویژگی خاصشان و البته وجود نیازهای برآورده نشده‌ای که عموماْ برای دیگران رفع شده‌است، حاضر به پرداخت قیمت بیشتری نسبت به دیگران هستند. ولی تعدادشان خیلی کمتر از دیگر بخش‌ها است. مثلاً آن شخص محترم باید لباس رنگی خود را به جای 80 هزار تومان، 200 یا حتی 300 هزار تومان بخرد.
بنابراین نیچ مارکت (Niche Market)، به قسمتی از بازار اطلاق می‌شود که بر روی محصولی بسیار خاص تمرکز دارد.
تصویر زیر همان زیربخش‌های بازار پوشاک زمستانی را نشان می‌دهد. نیچ مارکتِ لباس‌های زمستانی رنگی، با رنگ خاکستری مشخص شده‌است. همانطور که ملاحظه می‌کنید این بازارها آنقدر کوچک‌اند که معمولاً در گوشه‌هایی بخش‌های بازار جای می‌گیرند. شاید از این بابت است که به آن بازار گوشه‌ای نیز می‌گویند.
اکنون به بررسی موضوعاتی می‌پردازیم که در حال حاضر نیچ مارکت هستند. توجه کنید که نیچ مارکت‌های می‌توانند به مرور زمان تبدیل به بازار عادی شوند؛ چرا که از خاص بودن می‌افتند و شرکت‌های زیادی آنرا هدف قرار می‌دهند. اما در حالت کلی نیچ مارکت‌ها معمولا نسبت به بخش‌های اصلی بازار، کوچکتر اما سود آورتر هستند.
زباندر ایران اگر فردی بخواهد زبان دومی یاد بگیرد به احتمال زیاد زبان انگلیسی را انتخاب می‌کند. یا اگر بخواهد خیلی متفاوت از دیگران عمل کند، سراغ زبان‌های فرانسه، آلمانی و اسپانیایی می‌رود. اما اگر این فرد، مشغول به یادگیری زبانی مثل زبان چینی، ژاپنی، تایوانی و … شود، چون افرادی که این زبان‌ها را می‌دانند و می‌توانند با آن حرف بزنند کمتر هستند، مبلغ بالایی را به متقاضیان می‌توانند پیشنهاد بدهند. بنابرین بازار زبان‌های چینی، ژاپنی و … در ایران نیچ مارکت است.
همانطور که مشاهده می‌کنید نیچ مارکت‌ها از ناحیه‌ای به ناحیه‌ی دیگر متفاوت هستند. مثلا بازار زبان ژاپنی در ایران نیچ است ولی در ژاپن قطعاً این طور نیست.
انرژی‌های تجدیدپذیرمبحث انرژی‌های تجدیدپذیر همانند تولید برق از وزش‌های باد، نور خورشید، موج‌های دریا و … گرچه در خبرگزاری‌های داغ و پر تب و تاب شده است اما هنوز بکر و بی‌رقیب است. بنابراین افرادی که در زمینه‌ی راه‌اندازی چنین سیستم‌هایی متخصص می‌شوند می‌توانند از آن سود خوبی به دست بیاورند.
محصولات واقعیت مجازیچند سالی از معرفی واقعیت مجازی نمی‌گذرد. گرچه این سیستم‌ها هنوز فراگیر نشده‌اند اما مخاطبان خاص خود را دارند. همچنین کسب‌وکارهایی راه افتاده است تا تجربه‌ی کار با واقعیت مجازی را به افراد ارائه بدهند. بنابراین تولید محصولاتی همانند بازی واقعیت مجازی می‌تواند این قشر از مخاطبان را سیراب کند.
محصولات زیست تخریبپذیربرای گریز از بحران‌هایی که سیاره‌مان دچارش شده است، جریان‌های جهانی در حال راه افتادن است که استفاده از محصولاتی که صدمه‌ی کمتری به محیط زیست می‌زند را تشویق می‌کند. عموم مردم نیز طرفدار شرکت‌هایی هستند که این رویکرد را دنبال می‌کنند. بنابراین اگر بتوان محصولاتی سازگار با طبیعت تولید و ارائه کرد، هم می‌توان از سیاره‌ی زمین حفاظت کرد و هم می‌توان سودآوری نمود.
همانطور که ملاحظه کردید نیچ مارکت‌ها متشکل از افرادی با نیازمندی های خاص هستند. این بازارها معمولاً پتانسیل زیادی برای درآمدزایی دارند. هنوز بکر هستند و رقابت در آن‌ها زیاد نشده است. متقاضیان این بازارها تمایل زیادی به پرداخت بهایی بیشتر برای برندهایی دارند که خواسته هایشان را پاسخگو باشند.